İnsanoğlunun ortalama yaşam süresi, modern tıbbın uygulama alanının genişlemesi ile normal olarak artmış durumdadır. Tabii ortalama yaşam süresini arttıran en önemli faktörlerin başında bebek ölüm oranının azaltılması gelir. Farmakoloji; yani ilaç biliminin son 100 yılda elde ettiği gelişim tarihsel süreç incelendiğinde oldukça ciddi bir atılım olarak kabul edilir. Biyokimya sektörü bu noktada Tıp ile entegre ürünler geliştirmektedir. Bildiğimiz gibi ilaçlar bu bilim kolunun ürünleridir. Aşı ise aynı zamanda bir ilaç olarak kabul edilmekle birlikte, esasında bir koruyucu sağlık unsurudur. Aşılama bir kamusal politika olarak ebeveynler bakımından zorunlu tutulan uygulamaları kapsar. Zira, bebeklerin yaşamsal güvenliklerini garanti edebilmenin en önemli yolu doğru zamanda protokollere uygun biçimde aşılama yapmaktır. Bebeklerin olması gereken zorunlu aşılar, sağlık kuruluşları tarafından ücretsiz olarak sağlanır. Ebeveynlerin doğumdan sonra en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak aşı takvimi hakkında bilgi alması ve prosedüre uygun biçimde aşılamaları gerçekleştirmesi gerekir. Peki aşı tam olarak ne işe yarar?

Aşı nedir?

Virüsler ve bakteriler doğada serbest biçimde hareket etmektedir. Insandan insana, hayvandan insana veya doğadaki herhangi bir unsur da insanı sürekli geçmekte olan bu bakteriler ve virüsler bütünüyle ortadan kaldırılması mümkün olmayan mikroorganizmalardır. Ancak vücudumuz, bu mikroorganizmaların kendisine zarar vermesini engelleyecek bağışıklık sistemi İsmini verdiğimiz bir mekanizmaya sahiptir. Bu mekanizma, sürekli faaliyette olup mikroorganizmaların vücudumuzu olumsuz etkilemesinin engeller. Kaldı ki doğadaki pek çok Mikroorganizma Aslında vücudumuzun yaşamsal fonksiyonları için de gereklilik arz eder. Amin bağırsak florasını oluşturan bakteriler, hayatta kalmamızı sağlayan en önemli unsurlardır. Eğer doğadaki bütün bakterilerde savaşıyor halde olsaydık, kuvvetle muhtemel bu faydalı bakterilerinde ortadan kalkmasına sebep olacak ve tüm canlı neslinin yok olmasına yol açabilecektir. Tabii pratik olarak bu çok da mümkün değildir. Bu nedenle, modern tıbbın ulaştığı son nokta itibarıyla bakteriler ve virüsler ile kimyasal veya biyokimyasal olarak savaşmak yerine vücudumuzun bu unsurlarla savaşma kabiliyetini artırmak daha makul bir çözüm olarak görülmektedir. Aşılama da bu sürecin parçalarından bir tanesidir.

Bebekler doğdukları an itibarıyla bağışıklık sistemleri neredeyse hiç çalışmayan savunmasız varlıklardır. Bu durumda basit bakteri ve virüsler ile savaşa bilirken, kimi hastalıkların bu henüz var olmayan bağışıklık sistemi tarafından elimine edilebilmesi mümkün olmamaktadır. İşte aşı, vücuda bu hastalıklarla mücadele edebilme kabiliyetine kazandıran harici bir unsur olarak bebeğe yüklenir. Normal koşullarda vücudun üretmesi için savaşması gereken antikorlar, bebeğin henüz bu seviyede kuvvetli bir bağışıklık sistemine sahip olmamasından dolayı yapay olarak verilir. Sonuç olarak, kimi vakalarda bebeğin hayatına mal olabilecek virüsler ve bakteriler, aşılama yöntemi ile tamamen etkisiz hale getirilebilmektedir.

Aşılama ne zaman yapılmalıdır?

Bebekler doğdukları günden itibaren, yukarıda bahsettiğimiz zararlı mikroorganizmaların saldırısına doğal olarak maruz kalmaktadır. Dolayısıyla aşılama takvimi doğum itibarıyla başlamaktadır. Doğumdan hemen sonra hepatit aşısı ile başlayan süreç; 2. ayda yine hepatit aşısı tekrarı ile devam eder. 3 ayın başında bebeğe verem aşısı yapıldıktan sonra, 4 ve 6 aylarda karma aşılar yapılır. Altıncı ayda, hepatit aşısı yenilenirken bunun yanında çocuk felci aşısının da yapılması gerekir. Bu sürecin ardından 12. ayın ulaşan bebeğe konjüge Pnömokok aşısı ile birlikte, su çiçeği ve karma aşılar tekrarı uygulanır. 18 ay itibarıyla, tekrarlanan karma aşılar ve çocuk felci aşısı ile birlikte Hepatit A aşısı yapılır. Hepatit 24 aydan sonra tekrar uygulanması gereken bir aşı türüdür. Bu temel bebek aşılama sürecinden sonra, 7 yaş civarında karma aşıların tekrarlanması, en geç 14 yaşta tetanos aşısının uygulanması gerekir.

Aşılar hangi hastalıklara engel olur?

Yukarıda bahsettiğimiz programlı aşı takvimi içerisinde yapılan aşılar; Zatürre, difteri, tetanos, folio, hemofilus influenza, boğmaca, kızamık, kabakulak, kızamıkcık, hepatit, su çiçeği, verem, asellüler ve su çiçeği hastalıklarına karşı bebeklerin mukavemet kazanmasını sağlar. Yalnız aşıların zamanında yapılması etkili olması için temel zorunluluktur. Gecikmiş aşı etkisiz olacak ve çocuğun hayatını riske atacaktır. Aşılama işlemleri için sağlık ocakları, hastaneler ve Sağlık Bakanlığı'na bağlı Ana Çocuk Sağlığı poliklinikleri ücretsiz hizmet vermekte ve aşı takvimi konusunda sizi yönlendirebilmektedir.